«Бугун бафуржа ҳикоя қилмоқчи бўлганимиз Ўзбекистон энергетика соҳасидаги улкан ютуғимиз бўлмиш «Uzbekistan GTL» корхонаси ҳам мамлакат энергетика тармоғида ташкил этиладиган кластер тизимининг қалдирғочларидан бири бўлади.
Бироқ, шундай деймизу, бу муваффақиятга қандай эришганимиз, нималарнинг, қандай меҳнату жасоратнинг эвазига ушбу завод бунёд бўлганини кўпам ўйлайвермаймиз. Ҳаммаси оддий, шундай бўлиши керакдай туюлади, кўпчилигимизга.
Аслида ундай эмас. Чўлнинг қоқ марказида қад ростлаган ва бугун халқимизнинг фахрига, иқтисодиётимизнинг таянчига айланиши кутилаётган «Uzbekistan GTL»нинг дунёга келишини, ҳеч шубҳасиз, юксак ва метин сиёсий ирода маҳсули, дейиш мумкин.»
Шу йил январь ойининг бошида «Интерфакс» агентлиги Ўзбекистон Россияга газ экспортини тўхтатгани ҳақида хабар берди. Ўзбекистон Республикаси Энергетика вазирлиги ҳам тасдиқлаган маълумотдан англашиладики, 2022 йилда Ўзбекистон Россияга табиий газ етказиб беришни режалаштирмаётир.
«Интерфакс» хабарига кўра, 2018 йилда Ўзбекистон «Газпром»га 3,8 миллиард куб/метр газ етказиб берган, 2019 йилда етказиб бериш ҳажмини 4,9 миллиард кубга оширган, 2020 йилда эса экспорт тўхтатилган. Айнан шу йили «Газпром» туркман газини Ўзбекистонга етказиб беришни бошлаган.
«Газпром экспорт» бош директори Елена Бурмистрова вазиятни «Марказий Осиё давлатлари ҳозир жуда жадал ривожланмоқда. Бу, биринчи навбатда, Ўзбекистонга тегишли. Биз бу мамлакатда истеъмолнинг катта ўсишини кузатяпмиз. Шу боис, табиийки, аҳолига газ етказиб бериш кенгаяди, чунки давлат газни ўз эҳтиёжлари учун йўналтиради», дея изоҳлаган.
Битта шу кичик ахборот атрофидаги тафсилотлар айни дамда Ўзбекистон тараққиётнинг қайси босқичига кўтарилаётганини аниқ-равшан кўрсатиб бера олади, назаримда.
Ҳа, иқтисодий сиёсат ўзгаряпти. Иқтисодиётни диверсификациялаш, тармоқларни модернизация қилишга ривожланишнинг асосий драйвери сифатида қаралаётир.
Шу ўринда миллий давлат учун мустаҳкам пойдевор бўла оладиган яна бир жиҳатни айтмоқчиман; мамлакат қанчалик табиий бойликларга эга бўлмасин, иқтисодиётининг хомашё экспортига қарамлиги кўпам фойда келтирадиган, гуллатиб-яшнатадиган йўл эмас. Айниқса, экспортдаги имкониятлар чекланган бўлса, бу жиҳат иқтисодий ва ҳатто сиёсий босимларда ричаг вазифасини ҳам ўташи мумкин.
Сир эмас, минтақамиз энергия ресурслари сотуви жиҳатидан «тор доира» ичида қолган. Биқинимизда жойлашган икки «буюк» қўшни – Россия ва Хитой бугунгача минтақанинг асосий экспортёрлари сифатида қолаётир. Кўпчилик экспертларнинг иддаоларича, уларнинг минтақавий ва глобал қарашлари нуқтаи назаридан, Марказий Осиё бошқариладиган майдонлигича қолмоқда.